Önemli Bir Seviye: OCC’nin Stabil Kriptopara ve Kamusal Blokzinciri Açıklaması

ABD Para Birimi Denetleyici Ofisi (Office of the Comptroller of the Currency) OCC, Türkiye’de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) işlevine benzer bir fonksiyona sahiptir. OCC, ABD’de tüm ulusal bankaları ve federal tasarruf kuruluşlarını, yabancı bankaların federal şubelerini ve kuruluşlarını düzenler ve denetler. Bu faaliyetlerini ABD Hazine Bakanlı bünyesinde bağımsız bir kurum olarak yapar.

Bu yazımızın konusunu oluşturan, OCC’nin, bankaların ödeme altyapısı olarak stabil kriptopara birimlerini ve blokzinciri ağlarını kullanabileceğine dair açıklamasından önce OCC’nin kriptoparalara ilişkin bankalara yönelik daha önce yaptığı açıklamalara değinerek kriptoparalara bakış açısını yansıtmaya çalışacağız.

Bankalara Kriptopara Saklama Yetkisi

OCC, Temmuz 2020’de bankaların kriptopara saklama hizmeti verebileceğine dair bir açıklama yayımladı. Bu açıklama, kriptopara ticareti hariç olmak üzere bankaların kriptoparalar için saklama hizmeti vermesinde, yani kripto varlıkların bankalarda saklanmasında düzenleyici yasalar açısından bir problem olmadığı anlamına geliyordu. OCC’nin bu açıklaması kriptopara piyasasına olumlu etki yaptı ve haliyle sektörden oldukça olumlu tepkiler aldı.

Bu açıklama güvenilir bir üçüncü parti olarak bankaları kullanan, kripto varlıklarını kişisel adreslerinde ya da kriptopara borsası, cüzdan uygulamaları gibi platformlarda tutmak istemeyenler açısından önemli bir açıklamaydı.

Kriptoparaların aracıları ortadan kaldırma işlevi, özellikle bankalara bir tepki olarak ortaya çıkması ve gelişimi göz önünde bulundurulduğunda kriptopara topluluğunda fikir düzeyinde merkeziyetsizleşmeyi savunan kişiler için OCC’nin açıklaması işlevsel bir açıklama niteliği taşımıyor.

Bu açıklama, bankaların, kullanıcı sayısı, kullanım oranı ve küresel finans sisteminde yeri göz önünde bulundurulduğunda kriptopara yatırımı yapmamış ve kriptoparalara şüphe ile yaklaşan bireysel ve kurumsal yatırımcıların kritptoparalara yatırım yapması ve ilgi duyması adına kitlesel benimsenme açısından önemliydi.

Bankalara Stabil Kriptopara Rezervi Tutma Yetkisi

Eylül 2020’de OCC, bankaların ve federal tasarruf kuruluşlarının stabil kripto rezervi tutabileceğine dair bir açıklama yayımladı. Stabil kriptopara ihraççılarının, piyasaya sürdükleri itibari para birimlerine endeksli kripto varlıklar karşılığında tutacağı rezerv fonları bankalarda tutabileceğine dair bu açıklama bankalarda halihazırda rezerv tutan USDC ihraççısı Circle gibi kuruluşlar için de  yol gösterici oldu.

OCC yayımladığı açıklamada ayrıca bankaların stabil kriptopara rezervini nasıl tutacağına dair kısa bir rehber de yayımladı.

OCC açıklamasına göre bankalar; 1:1 oranında desteklenen stabil kriptoparalara ait rezervleri tutabilecek, rezervler tek bir itibari para birimine endeksli olacak yani çoklu stabil kriptopara ihraççıları bu açıklama çerçevesinde bankalarda rezerv tutamayacak, rezerv tutan bankalar günlük olarak ihraççının piyasaya sürdüğü stabil kriptoparaya eşit ya da daha fazla rezerv tuttuğunu doğrulayacak.

Bankaların İçin Stabil Kriptopara Birimi ve Blokzinciri Açıklaması

OCC’nin kriptoparalar ile ilgili tutumu yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere şimdiye kadar pozitifti. OCC son açıklamasında bankaların ödemeler için blokzinciri teknolojisini ödeme altyapısı olarak kullanabileceğini ayrıca ödemelerde kamusal blokzinciri altyapılarına sahip stabil kriptopara birimlerini kullanabileceğini ifade etti.

Halihazırda bankalar ödeme teknolojileri olarak ACH, SWIFT, FedWire gibi teknolojiler kullanmaktalar. Bankalar, OCC’nin son açıklaması ile tıpkı bu ödeme altyapıları gibi blokzinciri teknolojisi tabanlı ödeme sistemlerini de kullanabilecekler.

Bu yetkinin ABD bankalarına tanınması ve blokzincirinin sunduğu avantajlar düşünüldüğünde, blokzinciri tabanlı uluslararası ödemeler ve finansal hizmet sunumunun kısa zaman içerisinde yasallaşarak hızlı bir şekilde küresel bir standart haline gelmesi adına önemli bir eşik olduğunu söyleyebiliriz.

Bankaların ödemelerde kamusal blokzinciri ağlarını, stabil kriptoparaları kullanabileceklerine dair açıklama ise kriptopara piyasası açısından son derece önemli bir açıklama niteliği taşıyor. Stabil kriptoparalar hem yatırımcıların volatilite gibi piyasa risklerinden korunması hem de kriptopara platformlarında ve platformlar arası likidite sağlanması açısından son derece önemli finansal araçlardır.

Hem Avrupa ülkelerinden hem de ABD’den stabil kriptoparalara yönelik son dönemde yapılan olumsuz açıklamalar, stabil kriptoparaların finansal istikrar ve ulusal güvenlik açısından risklerine yapılan vurgu, Tether (USDT) gibi firmalara dair ihraç ettikleri stabil kriptoparalara eşit rezerv tutmadıklarına ve manipülatif işlemler yaptıklarına dair iddialar nedeniyle stabil kriptoparalar uzun bir süredir tartışma konusuydu. Facebook tarafından piyasaya sürülmesi planlanan Diem projesi ve CBDC’ler bağlamında da stabil kriptoparalar ciddi anlamda tartışmaya açılmıştı.

Yukarıda bahsedilen işlevleri ve katlanarak artan piyasa değerleri ile stabil kriptoparalarla ilgili olumsuz gelişmeler ya da bu varlıklara yönelik sıkı düzenlemeler getirilmesi neticesinde piyasanın bundan olumsuz etkileneceği çok açık olduğu için hem STABLEAct yasa tasarısı hem USDT ihraççısı Tether firmasına yönelik süren yargılama süreci kriptopara topluluğu tarafından yakından takip ediliyor.

Tüm bu gelişmeler çerçevesinde OCC’nin bankaların stabil kriptoparaları, kamusal blokzinciri ağlarını ödemelerde kullanabileceğine dair açıklaması hem stabil kriptoparaların geleceği hem de piyasa açısından son derece önem arz ediyor.

OCC açıklamasında diğer bir önemli nokta, bankaların bağımsız node doğrulama ağlarına (Independent Node Verification Networks – INVN) yani blokzinciri ağlarına katılarak ilgili blokzinciri ağı üzerindeki işlemlerin kaydını tutabilmesi, bu kayıtları depolayabilemesi ve işlemleri doğrulayabilmesine yönelik açıklamaydı. Böylece bankalar sadece ödemelerde blokzinciri altyapısını kullanmakla kalmayacak aktif bir şekilde blokzinciri ağlarına dahil olacaklar. Blokzinciri teknolojilerinin ana akım benimsenmesi ve ödeme kuruluşları dahil yaygın kullanımı açısından bankalara tanınan bu yetki önemli bir eşik niteliği taşıyor.

OCC, tüm bu yetkilere dair açıklamalarını, kriptopara ekosisteminin dolandırıcık girişimlerine açık olduğu, gelişim aşamasında teknolojiler olması nedeniyle operasyonel riskler taşıdığı, kriptoparaların kara para aklama ve terörizmin finansmanı gibi illegal işlemlerde kullanılabileceğine dair bankaları uyararak bitiriyor. Kara para aklama ile mücadele (Anti Money Laundering) süreçlerine ve Banka Gizliliği Yasası’na (Bank Secrecy Act) referansla bankaları uyarıyor.

Kriptopara ekosisteminin mevcut durumuna baktığımızda haklı uyarılar olmakla birlikte birçok banka hem operasyonel hem de düzenleyici riskler önemli ölçüde ortadan kalkmadığı sürece bu teknolojileri kullanma konusunda hızlı hareket etmeyecektir ya da temkinli hareket edecektir.

Sonuç

Stabil kriptoparalar ile ilgili çok sayıda tartışma sürerken, OCC’nin bankaların stabil kriptoparaları ödemelerde kullanabilecekleri bununla da kalmayıp aktif bir şekilde kamusal blokzinciri ağlarına dahil olabilecekleri, bu teknolojileri bir ödeme altyapısı olarak kullanabilecekleri açıklaması bankalar, ödeme hizmeti servis sağlayıcıları, kurumsal yatırımcılar ve bireysel yatırımcılar açısından kriptoparaların kullanımı ve benimsenmesi adına kriptopara piyasası açısından önemli bir kazanım olarak karşımıza çıkıyor.

Bu gelişme açık kaynak, izin gerektirmeyen, merkeziyetsiz blokzinciri teknolojilerinin gelişimi  ve kullanımı açısından da önemli bir gelişme niteliği taşıyor.

Birçok devletin ABD’ye benzer düzenlemeler takip etmesi olasılığının yüksek olması nedeniyle  kamusal blokzinciri ağlarının ve kriptoparaların küresel finans sistemine entegre edilmesi adına bu gelişmenin bir katalizör etkisi oluşturacağını söyleyebiliriz.

Küresel ekonomi kademeli olarak zincir üstüne taşınıyor.

Bu yazı ilk olarak BTCHaber‘de yayımlanmıştır.