Tether (USDT) Piyasa Manipülasyonu Davası
Tether (USDT)’nin Kriptopara Piyasası Açısından Önemi
Tether (USDT), dünyanın en yüksek hacimli kriptopara borsalarından biri olan Hong Kong merkezli iFinex çatısı altında faaliyet gösteren Bitfinex kriptopara borsası ile aynı yöneticilere ve hissedarlara sahip Hong Kong merkezli Tether Limited firması tarafından 2014 yılında piyasaya sürülmüş, Amerikan Doları’na (USD) endeksli ilk stabil kriptopara birimidir.
Stabil kriptoparalar, bir itibari para biriminin ya da varlığın değerine endekslenmiş blockchain tabanlı varlıklardır. Dalgalı bir piyasa olan kriptopara piyasasında güvenli bir liman olarak geliştirilmiş stabil kriptoparalar, kriptopara borsalarında ve borsalar arasında likidite sağlanmasında son derece kullanışlı finansal araçlardır.
Hem hukuki hem de ekonomik nedenlerle önemli bir ihtiyaca cevap veren Tether (USDT)’in piyasa değeri geçtiğimiz aylarda katlanarak artmıştır. 2017 yılının başında piyasa değeri yaklaşık 15 milyon Dolar olan Tether’in piyasa değeri bugün16 milyar Dolar seviyelerine çıkmıştır. Bununla birlikte USDC, DAI, BUSD gibi çok sayıda alternatif stabil kriptopara birimi piyasaya sürülmüştür.
Tether (USDT), Tether firması tarafından piyasaya sürülen tek stabil kriptopara birimi değildir. Tether Limited, USD’nin yanı sıra Euro (EURT) Çin Yuanı (CHNT) ve Altına (XAUT) endeksli stabil kriptopara birimlerini de piyasaya sürmüştür.
Tether (USDT) Nasıl Çalışır?
Tether Limited firması, piyasaya sürdüğü stabil kriptoparaların değerini piyasaya sürdüğü kriptopara oranında ilgili varlıktan rezerv tutarak, ilgili varlığa sabitliyor.
Tether firması rezervleri üzerinde spekülasyonları önlemek için düzenli aralıklarla şeffaflık raporları yayımlıyor ve bu raporlarda dolaşımdaki stabil kriptopara miktarları ve bu varlıklara ilişkin tutulan rezerv varlıklar ile ilgili detaylı bilgiler yer alıyor.
Tether, arz ve talebe göre, geliştirdiği stabil kriptopara biriminden piyasaya sürerek ya da piyasadan çekerek stabil kriptopara biriminin değerlenmesini ya da değer kaybetmesini önlüyor.
Bu makalenin konusu olan piyasa manipülayonu davaları da tam olarak burada devreye giriyor. Tether’in USDT piyasaya sürerken aynı oranda USD rezervine sahip olmadığı, rezervleri ile ilgili yeterince şeffaf olmadığı hatta piyasaya sürdüğü USDT’ler ile piyasayı manipüle ettiği iddiaları sık sık gündeme gelmektedir.
Tether (USDT) Piyasayı Manipüle Edebilir Mi?
Bu sorunun cevabı evet. Tether (USDT) firması gerçek bir talep oluşmadan, karşılıksız, önemli miktarda USDT piyasaya sürerek bu varlıklarla kripto para satın alarak ya da önce satın alıp sonra satış yaparak kriptopara fiyatlarını manipüle edebilir.
Henüz oldukça yeni ve gelişim aşamasında bir piyasa olarak kriptopara piyasası manipülasyonlara oldukça açık olmakla birlikte çok sayıda manipülatif işleme de maruz kalmaktadır. Diğer piyasalara nazaran piyasa hacmi daha düşük olan kriptopara piyasası, manipülatif işlemler için çok yüksek meblağlar da gerektirmemektedir.
850 Milyon Dolarlık Kayıp Fon ve Tether Rezervleri
Tether piyasa manipülasyonu davasına geçmeden önce Tether rezervlerinin güvenilirliği ve şaffaflığı ile ilgili New York Başsavcılığı tarafından açılan davaya göz atmakta fayda var.
New York Başsavcısı tarafından Tether ve Bitfinex şirketlerinin ana şirketi Hong Kong merkezli iFinex şirketine yöneltilen suçlamalarda Bitfinex’in 2018 yılında 850 milyon Dolar değerinde müşteri ve şirket fonunu Panama merkezli Crypto Capital şirketine gönderdiği ve bu işlemle ilgili herhangi bir sözleşme yapılmadığı ve fonun sigortalanmadığı ifade edilmektedir.
Crypto Capital, başka kriptopara borsalarının da fonlarını tutan bir şirkettir. Crypto Capital’in fonlarına üç ülke tarafından el koyma işlemi yapıldığından Bitfinex’in fonlarında 850 milyon Dolar’lık bir açık oluştuğu belirtilmektedir.
Bitfinex’in kaybını gizlemek için en az 700 milyon Dolar değerinde Tether rezervinin Bitfinex hesaplarına aktarıldığı ve böylece Bitfinex’in kullanıcılarına fonlarını çekebilme imkanı sunabildiği iddia edilmektedir.
Bitfinex’in Tether firmasına 2 Temmuz 2019 tarihinde yaptığı 100 milyon Dolar’lık kredi geri ödemesi duyurusundan sonra iddialar güçlense de iFinex iddiaları reddediyor. iFinex, yeterli delil ve yargı yetkisinin olmaması nedenleriyle davanın reddini talep etmiştir.
Davaya ilişkin yargılama sürüyor ve yukarıdaki suçlamalar halihazırda bir iddiadan ibaret. Bu davaya ilişkin bilgiler Tether rezervlerinin şeffaflığı ile ilgili tartışmaların daha iyi anlaşılabilmesi adına sunulmuştur.
Tether (USDT) Piyasa Manipülasyonu Davası
Bu dava kriptopara topluluğunun yakından takip ettiği, dava ile ilgili gelişmelerin piyasayı etkilediği ve neticesi topluluk tarafından merakla beklenen bir dava olma özelliğini taşıyor.
Piyasa manipülasyonu davası New York merkezli Roche Cyrulnik Freedman isimli bir hukuk firması tarafından Ekim 2019 tarihinde toplu dava olarak açıldı. Davadaki temel iddialar Tether firmasının dolar karşılığı olmadan yani 1:1 oranında USD rezervi bulundurmadan büyük miktarlarda USDT piyasaya sürdüğü ve bu USDT’ler ile piyasayı manipüle ettiği şeklindedir.
Davanın en önemli dayanağını akademik bir makale oluşturuyor. 28 Ekim 2019 tarihinde yayımlanan makale daha yayımlanmadan, Tether ve Bitfinex, akademik bir makale yayımlanacağı ve bu makale doğrultusunda bir dava bekledikleri yönünde kamuoyuna bir açıklama yaptılar.
Makaleye karşı çok ağır ifadelerle eleştiriler getirilen açıklamada, varsayımlara dayalı, eksik bilgilerle, hatalı bir metodoloji ile son derece kusurlu bu belgenin para karşılığında, Tether & Bitfinex’e açılacak davaya temel teşkil etmesi için kaleme alındığı ifade edilmiştir.
Griffin & Shams tarafından kaleme alınan “Is Bitcoin Really Un-Tethered?” isimli makalede Tether’in karşılıksız USDT piyasaya sürerek 2017 yılındaki boğa piyasasını tetiklediğine ve piyasaya sürülen USDT’ler ile piyasa manipülasyonu yapıldığı iddialarına ilişkin detaylı bilgiler veriliyor.
İddia sahipleri kriptopara ticareti yapan beş yatırımcıdan oluşuyor. Yatırımcılar, karşılıksız basılan USDT’ler ile şişirilen kriptopara piyasasında yüksek değerlerden kriptopara aldıklarını ve yapay fiyatların düşmesiyle zarara uğradıklarını iddia ediyor. Yapılan piyasa manipülasyonu ile oluşan toplam zararın 1.4 trilyon Dolar’dan fazla olduğu iddia ediliyor.
Tether’in 5 yıl boyunca yaklaşık 3 milyar Dolar USDT piyasaya sürdüğü ve bu USDT’ler ile Bitfinex tarafından kriptopara piyasası düşerken alım yapılarak piyasanın yükseltildiği iddialar arasında yer alıyor. Bu manipülatif işlemlerle birlikte 2017 yılı sonlarına doğru kriptoparaların toplam piyasa değerinin 795 milyar Dolar’a kadar çıktığı ifade ediliyor.
Haziran 2020 tarihinde piyasa manipülasyonu davasına iki yeni davalı daha eklendi; Bittrex ve Poloniex kriptopara borsaları. Bittrex ve Poloniex, USDT piyasa manipülasyonu davasında, manipülasyon için piyasaya sürülen USDT’lerin kendi borsalarına da gönderilerek manipülatif işlemler için borsalarının kullanıldığı ve tüm bu faaliyetlere sessiz kalarak manipülasyona aracılık etmekle suçlanıyor.
Bitfinex bu gelişmeden hemen sonra, temelsiz iddialarla açılan davanın kriptopara topluluğunu baltalamak için yapılmış bir girişim olduğuna ilişkin bir açıklama yayınladı.
Tether firması yukarıdaki iddaların her birini reddediyor. Ret gerekçesinin ana dayanaklarını davacıların uğradıkları zararı ispat edememeleri ve Tether firmasının karşılıksız USDT bastığına ilişkin yeterli delil sunamamaları oluşturuyor.
Davacıların öne sürdükleri iddiaların ispatı Tether firmasının da ifade ettiği üzere hukuki açıdan oldukça zor. Fiyatların manipülasyon amaçlı şişirildiğini ve bu amaçla yüksek miktarda USDT piyasaya sürüldüğünü ispatlamak hiç kolay olmamakla birlikte yatırımcıların zararının miktarını tespit etmek ve bu zarar ile Tether firması arasında nedensellik bağı kurmak da çok zor.
Sonuç
Araştırmalar piyasaya sürülen USDT miktarı ile Bitcoin fiyatı arasında bir korelasyon olduğunu gösteriyor. Tether arzının artması, yükseliş trendini temsil eden boğa piyasasının bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Çünkü artan USDT arzı, kriptoparalara talebin artacağı şeklinde yorumlanıyor ve bu durum önceki yıllarda çok defa tecrübe edildi.
Bugün Tether (USDT)’in kriptopara piyasasında önemi yadsınamaz bir yeri var ve USDT ile ilgili gelişmeler piyasa aktörleri tarafından yakından takip ediliyor, gelişmeler piyasayı etkiliyor.
Tether piyasa manipülasyonu davasının sonucu, hem kriptopara geliştiricilerinin / ihraççılarının hem de borsaların gerçekleştireceği manipülatif işlemlere uygulanacak yaptırımların caydırıcılığı açısından hem de piyasaya etkisi bakımından önem arz ediyor.
Kriptopara piyasası düzenlenmemiş ve henüz gelişim aşamasında bir piyasa olarak hukuki ve ekonomik açıdan manipülasyona çok açık bir piyasa ve çok sayıda manipülasyona maruz kalıyor. Aynı gerekçelerle manipülasyonların ispatı da çok zor. Bu nedenle kriptopara piyasasına yatırım yaparken son derece dikkatli olmak gerekiyor.