OpenSea’ya Vampir Saldırısı: LooksRare ve LOOKS Token
2020 yılının son çeyreğinde yüksek rakamlı satışlar, artan işlem hacimleri ve kullanım alanları ile NFT’ler kripto ekosisteminin gündemini meşgul etmeye başladı. Bitcoin ile başlayan, akıllı sözleşme tabanlı birlikte çalışabilir merkeziyetsiz uygulamaların geliştirilmesi ve DeFi uygulamaları ile oldukça dinamik bir şekilde gelişen kripto ekosisteminde NFT’ler, aklımıza gelen neredeyse tüm reel ve dijital varlıkların blockchain üzerinde tokenize edilebildiği farklı iş modelleri için işlevsel blok zinciri tabanlı özgün bir çözüm sunuyordu. Bu çözüm ve potansiyel kullanım alanları, medya ilgisi ve birçok kurumsal firmanın NFT konseptini hızlı bir şekilde benimsemesiyle birleşince 2021 yılında NFT tarafında oldukça güçlü bir trende şahit olduk. Bu trend birçok açıdan kripto ekosisteminin şimdiye kadar gördüğü en güçlü trendlerden biriydi. 2022 yılının ilk çeyreğini bitirirken NFT trendinin aradan geçen zamana rağmen farklı kullanım alanları ön plana çıkarak güçlü bir trend olmaya devam ettiğini ve bu trendin daha uzun bir süre devam edeceğine dair önemli veriler olduğunu görüyoruz.
2021 yılında değeri milyonlarca doları bulan çok sayıda NFT satışı gerçekleşti. İlgili NFT’lere ilişkin koleksiyonların işlem hacimleri kısa sürede milyar dolarları buldu. Bu süreçte NFT pazar yerlerinin sayısı hızlı bir şekilde arttı. Bahse konu NFT pazar yerlerinin nadir eserler, sanatçılar, oyun NFT’leri ve daha geniş bir çerçevede koleksiyonlara odaklanan NFT’ler olarak farklı alanlara odaklandıklarını görüyoruz. Bu süreçte şüphesiz işlem sayısı ve işlem hacmi ile ipi göğüsleyen OpenSea platformu NFT pazar yerleri arasında farklı metriklerde ilk sıraya oturdu ve dikkatleri üzerine çekmeyi başardı. Bu yazının konusu olan LooksRare NFT pazar yeri OpenSea’ya rakip bir platform olarak, OpenSea’yı tahtından indirme ve bir numaralı NFT pazar yeri olma iddiası ile ortaya çıkmıştır.
OpenSea İstatistikleri
Aralık 2017 gibi oldukça erken bir dönemde başlatılan ve ABD merkezli startup, girişim hızlandırma firması Y Combinator tarafından desteklenen 2020 yılı ilk aylarında yalnızca 5 çalışanı olan OpenSea, NFT trendinin güçlenmesiyle birlikte 2020 yılında NFT ticaretinin merkezine oturdu.
2020 yılının ilk yarısından itibaren kullanıcı sayısı, işlem hacmi ve işlem sayısında hızlı bir artış ivmesi yakalayan OpenSea’nin kullanıcı sayısı Dune Analytics verilerine göre 2.5 milyonu geçmiştir.
DappRadar verilerine göre tüm zamanlar işlem hacmi verisi itibariyle 23.5 milyar dolar ile NFT pazaryerleri arasında ilk sırada yer alan OpenSea finans kategorisinde en çok ziyaret edilen web siteleri arasına girmeyi başarmış ve SimilarWeb verilerine göre sırasıyla Ocak 2022’de 121 milyondan fazla, Şubat 2022’de 101 milyondan fazla ziyaret edilmiştir.
Yukarıdaki verilerden de anlaşılacağı üzere OpenSea, NFT pazaryerleri arasında birçok farklı metrikte ilk sırada yer alıyor ve ulaştığı organik büyümenin benzer başka bir platform tarafından en azından kısa vadede yakalanması zor görünüyor. Çok sayıda farklı cüzdan ve Polygon entegrasyonunu gerçekleştiren OpenSea, Solana ağı için de beta testlerine başlamış durumdadır. Peki başlatıldığı ilk günden itibaren OpenSea ile karşılaştırılan ve OpenSea’yı tahtından indireceği söylenen LooksRare platformu bunu nasıl başarmayı planlıyor?
Vampir Saldırısı
Vampir saldırısı, kripto ekosisteminde, sunulan teşvikler ve özellikler ile bir protokolün, platformun kullanıcılarının başka bir protokol, platform tarafından çalınmaya çalışılmasına yönelik girişimleri tarif etmek için kullanılıyor. Bu çerçevede LooksRare platformu, OpenSea kullanıcılarına yönelik bir Airdrop ile sektörün öncü platformuna yönelik vampir saldırısı gerçekleştirmiştir.
LooksRare, Ocak 2022’de platformun başlatılması ile paralel gerçekleştirdiği Airdrop ile toplam LOOKS arzının %12’sine karşılık gelen 120 milyon LOOKS tokeni OpenSea kullanıcılarına dağıtmıştır. 16 Temmuz 2021 ve 16 Aralık 2021 tarihleri arasında 6 aylık periyotta, Ethereum blok 12642194 ile blok 13812868 arasında OpenSea platformunda 3 ETH ve üzeri NFT işlem hacmine sahip kullanıcıları işlem hacmine göre ödüllendirmiştir. Ayrıca Airdrop alabilmek için LooksRare üzerinde ERC-721 ya da ERC-1155 tabanlı ilk NFT işlemi yapma şartı koyulmuştur. LooksRare bu şekilde aktif OpenSea kullanıcılarını hedef alırken aynı zamanda bahse konu kullanıcılara platformunu kullandırarak OpenSea platformuna karşı etkili bir vampir saldırısı gerçekleştirmiştir.
Vampir Saldırısı 2.0: Yüksek Getirili Teşvikler
Staking Getirileri
Toplam arzın %12’si gibi çok ciddi bir kısmını Airdrop olarak dağıtmak her ne pazarlama, reklam açısından ciddi avantajlar sunsa, çok sayıda kullanıcı çekse ve güçlü bir hype oluştursa da bu durum platformla ilişkili varlığın geleceği açısından ciddi riskleri beraberinde getirmektedir. Bu durum platformun ilgili varlık üzerinde kontrolünü azaltırken, kullanıcıların ellerindeki varlıkları merkezi ve merkeziyetsiz borsalarda hızlı bir şekilde satmaları ve ilgili varlığın fiyatının ciddi anlamda düşmesi ve bu varlığa duyulan güvenin ciddi anlamda azalması gibi sonuçlara neden olabilir.
Şimdi hem bu riskleri azaltacak hem de daha fazla kullanıcı çekebilecek vampir saldırısının ikinci aşamasına geçiyoruz: yüksek oranlı staking getirileri.
LooksRare platformu diğer birçok platformun yaptığı gibi yerel tokeni LOOKS’u platforma kullanıcı çekmek ve platformunu büyütmek için en etkili araçlardan biri olarak kurgulamıştır. Bu çerçevede toplam LOOKS arzının %75’i topluluğa ayrılmış ve bunun da %18.9 gibi önemli bir kısmı staking ödüllerine ayrılmıştır. Bu da 189 milyon LOOKS’a karşılık gelmektedir.
LOOKS ödüllerinin yanı sıra kullanıcılar için stakingi oldukça avantajlı hale getiren bir diğer ödül kullanıcıların gerçekleştirdiği işlemlerden WETH olarak %2 oranında alınan işlem ücretleridir. Bu işlem ücretleri de LOOKS tokenlerini stake eden kullanıcılara dağıtılmaktadır.
Staking için ayrılan LOOKS arzı, stake eden kullanıcılara her gün için 6500 Ethereum blokuna karşılık gelecek şekilde dört farklı fazda, belirli vadelerde azalan oranda dağıtılacak şekilde tasarlanmıştır. Bu stratejinin, benzer ekonomi modellerine sahip diğer projelerde olduğu gibi platform başlatıldığında yüksek teşviklerle çok sayıda kullanıcı çekip platformun kullanıcı sayısını hızlı bir şekilde artırırken zamanla token emisyonunu düşürerek tokenin değerinin korunması amaçlı olduğunu söyleyebiliriz.
Staking getirisi kullanıcı tarafından stake edilen LOOKS token miktarının toplam stake edilen LOOKS token miktarına bölünmesi ile elde edilen sonucun mevcut blok için öngörülen LOOKS ödül miktarı ile çarpılması ile hesaplanmaktadır.
Sürdürülebilir ve iyi bir pazarlama stratejisi, ürün, kullanıcı deneyimi ve token ekonomisi ile tokenin değeri enflasyonun da düşmesi ile artarken staking gelirleri düşse dahi insanlar varlıklarını stake etmeye devam etmektedir ama bu durum biraz önce açıklandığı gibi çok sayıda farklı değişkene de bağlıdır.
Trading Ödülleri
LooksRare’in vampir saldırısının ve hızlı bir şekilde kullanıcı çekmesinin en önemli ayaklarından birini de trading ödülleri oluşturuyor. Trading ödülleri kullanıcı çekmekten ziyade platformun işlem hacmini artırmak ve işlem hacmi tarafında platformun rekabet edebilirliğini güçlendirmek amacıyla önemli bir araç olarak tasarlanmıştır.
LOOKS arzının 441 milyona karşılık gelen %44.1 gibi oldukça büyük bir bölümü hacim ödüllerine ayrılmıştır. Bu ödüller platformda NFT ticareti gerçekleştiren tüm kullanıcılar içindir ancak gizli satışlar bu ödüllerin dışında tutulmuştur.
Günlük olarak hesaplanan ödüller staking ödüllerinde olduğu gibi her gün için 6500 Ethereum blokuna karşılık gelecek şekilde toplamda yaklaşık 721 günde dağıtılmak üzere kurgulanmıştır. Staking ödüllerine benzer şekilde trading ödüllerinin de emisyonu zamanla azalan oranda tasarlanmıştır.
LooksRare’in teşvik mekanizmaları ve özellikle trading ödülü mekanizması başarılı olmuş ve LooksRare başlatıldıktan sonra kısa bir süre içerisinde milyarca dolarlık NFT ticaretinin yapıldığı bir platform haline gelmeyi başarmış ve işlem hacmi en yüksek ve en likit NFT platformu olmayı amaçlayan LooksRare dönem dönem günlük işlem hacminde OpenSea’yi geride bırakmayı başarmış ve işlem hacminde ilk sıraya yerleşmiştir. Merkeziyetsiz uygulamalara ilişkin veri ve analizler paylaşan DappRadar istatistiklerine göre günlük, haftalık ve aylık NFT pazaryerleri işlem hacmi sıralamasında LooksRare, OpenSea’ya oldukça yakın bir işlem hacmi ile OpenSea’dan hemen sonra gelmektedir.
Wash Trading
LooksRare platformunun LOOKS arzının önemli bir kısmını trading ödülü olarak dağıtması nedeniyle platform üzerinde “wash trading” olarak adlandırılan ve sahte hacim oluşturmaya yönelik girişimleri nitelendirmek için kullanılan işlemler yoğun bir şekilde yapılmaktadır. LooksRare gerçek işlem hacmini ölçmeye yönelik yapılan farklı çalışmalar LooksRare platformu gerçek işlem hacminin toplam işlem hacminin oldukça küçük bir kısmını oluşturduğunu ortaya koymaktadır.
LooksRare websitesinde kullanıcıların sadece trading ödülü almak yani wash trading yapmak için kendi hesapları arasında NFT ticareti yapmasını, işlem ücreti ve ödül dağıtım mekanizması ile engellemeye çalıştığını ifade etmektedir. Bu durumu şu şekilde açıklamaktadır; platform gizli satışlar hariç her işlemden %2 oranında WETH işlem ücreti almaktadır, günlük trading ödülü miktarı sabit olduğundan çok sayıda kullanıcı wash trading yaptığında aralarında paylaştırılan LOOKS ödülü ciddi bir değişkenlik göstermeyecektir, bununla birlikte kullanıcılar gerçekleştirdikleri işlem ölçüsünde işlem ücretine tabi olacaktır dolayısıyla trading ödülü için wash trading karlı bir yöntem değildir. Ama LooksRare platformunun iddia ettiğinin aksine platformda çok ciddi oranlarda wash trading yapılmaktadır ve LooksRare işlem hacminin çok kısa sürede bu kadar hızlı artmasının en önemli nedeni de budur.
LOOKS Token Ekonomisi
LOOKS tokenin toplam arzı 1 milyardır. Platformun sıkça vurguladığı topluluk tabanlı ve öncelikli bir platform olma mottosu ile uyumlu olarak LOOKS token arzının önemli bir kısmı yukarıda bahsedildiği üzere Airdrop, staking ödülü ve trading ödülü olarak topluluğa ayrılmıştır. Bu strateji platformun son derece hızlı bir şekilde büyümesinde de oldukça etkili olmuştur.
Hem teşvik mekanizması hem de hazine ve ekibe tahsis edilen arz itibariyle 721 günlük bir arz emisyonu söz konusudur. Bu süre zarfında token emisyonunun oldukça fazla olduğunu görüyoruz.
Toplam LOOKS arzının %1.7’si likidite sağlayanlara ödül olarak verilmekte ve %3.3’ü stratejik satış olarak ön satış sürecinde erken dönem yatırımcılara tahsis edilmiştir. Platform hazinesi için %10 ve kurucu ekip için %10 olmak üzere 100 milyon LOOKS hazine ve kurucu ekip için tahsis edilmiştir. LooksRare websitesinde bahse konu tokenlar için ekip ve hazine adresleri ve bu adreslere gerçekleştirilen transferlere ilişkin detaylı bilgiler bulabilirsiniz. Ayrıca bu varlıkların ilgili çoklu-adreslerde (akıllı sözleşmelerde) nasıl tutulduğuna ilişkin bilgilere de yer veriliyor.
Hem teşvik mekanizması hem de hazine ve ekibe tahsis edilen arz itibariyle 721 günlük bir arz emisyonu söz konusudur. Bu süre zarfında token emisyonunun oldukça fazla olduğunu görüyoruz.
LooksRare Ekibi
LooksRare’in web sitesine girdiğimizde ve ekip sekmesine tıkladığımızda tamamı anonim 18 kişilik bir ekip çıkıyor karşımıza.
Anonim geliştiriciler, kurucular ve genel itibariyle ekipler kripto ekosistemi söz konusu olduğunda çok sayıda eski deneyimden hareketle kullanıcıları ciddi anlamda şüpheye sevk ediyor. Nitekim LooksRare platformu başlatıldıktan sonra ekip hakkında çok sayıda spekülasyon gündeme geldi. Özellikle yüksek getirili teşvik mekanizmaları, bu mekanizmaların sürdürülebilirliği ve bu mekanizmaların kullanıcı çekmek ve bu kullanıcıların varlıklarını çalmak için bir tuzak olup olmadığı iddialarını gündeme getirdi.
Yukarıda bahsedilen tartışmalar sürerken LooksRare ekibinin, staking getirilerinden olan ve işlem ücretlerinden doğan WETH ödülleri kaynaklı 10500 ETH tutarındaki varlığı Ethereum tabanlı bir gizlilik çözümü olan, Ethereum tabanlı varlıkların izinin kaybettirilmesi yoluyla takibini zorlaştırarak ilgili varlıkların kaynak adresi ile ilişkisini gizleyen Tornado Cash aracılığı ile nakde çevirdiği haberinin Twitter’da gündeme getirilmesi ve bu durumu LooksRare ekibinin de kabul etmesi ile LOOKS’un değeri %15’ten fazla düştü.
Şimdiye kadar Tornado Cash vb. gizlilik çözümlerinin genel olarak suçlular tarafından ve özellikle kripto ekosistemindeki suçlular tarafından kripto varlık ilişkili suçlardan elde edilen kripto varlıkların aklanması amacı ile kullanıldığı bilindiğinden zaten çeşitli spekülasyonların olduğu anonim ekibe karşı şüpheler arttı. Ancak şunu vurgulamakta fayda var, bir gizlilik çözümünün kullanılması, tercih edilmesi bunu kullanan kişilerin anonim olsalar dahi bunu suç işlemek kastıyla yaptığı anlamına gelmiyor. Anonim bir ekibin anonim kalabilmek için bu tarz bir yöntem izlemesi anlaşılabilir de ancak tüm bunlar bahse konu anonim ekibe güven konusunda şüpheleri yeterli ölçüde gidermeye de yetmiyor.
LooksRare Başka Neler Vaat Ediyor?
LooksRare sadece sunduğu teşvik, gelir modelleri ile iddiasını sürdüren bir platform değil. Böyle bir durum sürdürülebilirlikten de uzak olurdu. Nitekim LooksRare platformunun LOOKS tabanlı sunduğu teşviklerin önemli bir bölümünün de bir vadesi bulunuyor ve bu vade sonunda platformun kendi başına ayakta kalabilmesi ve sürdürülebilir bir büyümenin yakalanması hedefleniyor. Bu çerçevede LooksRare platformu NFT ticaretinde kullanıcı deneyimini en üst düzeye çıkarmayı hedefliyor.
LooksRare platformu, en hızlı, en kolay, ölçeklenebilir, güvenli, düşük maliyetli ve karlı, yatırımcıya NFT ticaretinde çok sayıda emir opsiyonu sunan, görsel, içerik kalitesinin yüksek olduğu bir işlem deneyimi sunmayı amaçladığını vurgulamaktadır ve platform üzerinde yaptığı iyileştirmeleri, geliştirmeleri, eklediği yeni hizmetleri sürekli olarak sosyal medya üzerinden duyurmaktadır.
Sonuç
LooksRare platformu başlatıldığı günden bu yana, sunduğu yüksek teşviklerle, bu teşviklerin sürdürülebilirliği, bir tuzak olup olmadığı, ekibinin anonim kişilerden oluşması gibi spekülasyonlarla sıkça gündeme geldi ve tartışıldı. Bu süreçte Airdrop ve yüksek getirili teşviklerin de etkisiyle platformun kısa sürede çok sayıda destekçisi, organik bir topluluğu oluşurken özellikle LOOKS tabanlı çok sayıda karşıtı da oluştu. 2022 Ocak ayının son haftalarında 7 dolar seviyesine yaklaşan LOOKS değerinin Mart ayının ortalarında 1 doların altına düşmesi LOOKS ekonomi modeline yönelik çok sayıda eleştiriyi beraberinde getirdi.
Yapılan tüm eleştirilere ve spekülasyonlara rağmen LooksRare, NFT ticaretinde bir numaralı pazaryeri olma iddiası ile yüksek teşviklerle başlattığı platformunu kullanıcı sayısı ve işlem hacmi açısından oldukça kısa bir sürede önemli bir noktaya getirmeyi başardı.
Şimdiye kadar LooksRare platformunun geliştirdiği stratejinin başarı ile çalıştığını söyleyebiliriz. Ancak bu durumun orta ve uzun vadede önemli birtakım riskleri de var. Herhangi bir varlığın emisyon oranının fazla olması ilgili varlık üzerinde kontrolü ciddi anlamda azaltmakta ve arz-talep dengesini ilgili varlık aleyhine bozabilmektedir. Bahse konu varlığın değer kaybını önlemek için geliştirilen mekanizmalar çeşitli nedenlerle çalışmadığında (olumsuz piyasa koşulları, ilgili platform, varlık özelinde problemler vs.) ve ilgili varlık henüz yeterli kurumsallaşma, benimsenme, kullanım düzeyine sahip olmadığında bu durum ilgili varlığın ciddi değer kayıpları yaşamasına ve platforma ve ilgili varlığa duyulan güvenin ciddi anlamda kaybolmasına neden olabilir. LooksRare ve LOOKS tokenin kaderinin mevcut durumda ve en azından kısa vadede birbirine bağlı olduğu açıktır.
LooksRare platformunun sürdürülebilir bir büyüme yakalamak ve işlem hacmi ve kullanıcı sayısı açısından OpenSea’yı geçerek NFT pazaryerleri arasında ilk sıraya yükselmek için platformunu, ürününü, sunduğu hizmetleri ve bu hizmetlerin kalitesini rekabet edebilirlik ve kullanıcı deneyimi açısından ileri noktalara taşıması ve vaat ettiği geliştirmeleri yapması gerekmektedir.
LooksRare platformunun LOOKS tabanlı teşvik modelleri ile yakaladığı büyüme hızını uzun vadede sürdürülebilir bir niteliğe kavuşturup kavuşturamayacağını izleyip göreceğiz.
Bu yazı ilk olarak 7 Nisan 2022 tarihinde Lytera‘da yayımlanmıştır.